Low Cost Navigatie op de PC
door Philip Beekman

De oplossing die Neil Lawley beschrijft is mooi, maar daar moet wel behoorlijk voor in de buidel getast worden. Vooral omdat voorlopig de papieren kaart toch de betrouwbare basis voor de navigatie blijft vormen, zullen velen van ons eerst eens ervaring willen opdoen zonder onmiddelijk in een electronische kaartenverzameling te investeren. Als je het eerst eens wilt proberen, dan zijn er ook alternatieven die nagenoeg niets kosten.

In dit artikeltje beschrijf ik een eenvoudige installatie, die, wanneer PC en GPS eenmaal aan boord zijn, zonder noemenswaardige kosten te realiseren is. Daarbij maken we gebruik van gratis software en zelf gescande kaarten. Wil je iets meer geld uitgeven dan zijn ook gescande kaarten te koop al of niet met bijbehorende software.

Benodigdheden:

-   GPS met NMEA 0183 uitgang (in mijn geval Garmin128)
-   PC met Windows95 of later
-   kabel voor verbinding GPS en PC
-   software, bijvoorbeeld GPS Positioner Smart (http://www.gpspositioner.nl) of Seaclear (http://www.sping.com/seaclear)
-   kaarten (ik heb zelf een digitale foto ingebracht van o.m. de Oosterschelde en de Grevelingen
    en heb voor de Ramsgate tocht ook een aantal digitale images van Imray C30 en C1 gemaakt).

De GPS zal een NMEA-in en een NMEA-uit hebben, en in mijn geval een gecombineerde aarde. Deze worden aangsloten op een RS232 stekker (vrouwtje, te koop bij iedere computerwinkel, eventueel één kant afknippen van een seriële kabel):

Natuurlijk is dit niet bij iedere GPS gelijk, maar met dit voorbeeld in de hand zal het eenvoudig zijn te implementeren. Bij mij werkt het in ieder geval op deze manier. Dat hoeft echter niet altijd zo te zijn, omdat de specificaties van RS232 en NMEA 0183 niet helemaal op elkaar aansluiten. Mochten er problemen zijn, dan moeten de signalen gescheiden worden door toepassing van een zgn. optocoupler. Op het web is het principeschema te vinden, maar het valt buiten het bestek van dit artikel om dat op te nemen. Volgens de meeste berichten die ik gelezen heb werkt het nagenoeg altijd zonder optocoupler.

Installeer GPS Positioner Smart op je PC, en als je toch bezig bent ook het programma "NMEA download control test", van dezelfde website.

Als de GPS aan is, en het programma op de PC gestart is, dan zal (als het goed is) het programma de huidige positie en andere GPS signalen (zoals XTE, SOG) oppikken, en weergeven. Natuurlijk moet je wel even onder opties kijken of de juiste COM-poort is gekozen, of de snelheid klopt, en of GPS en PC protocol gelijk zijn.

Voor de Garmin128 en mijn PC zijn dit de juiste instellingen. Met behulp van het instructieboek van de GPS kan dit meestal wel worden uitgevonden.

Werking

Als je op het IJsselmeer vaart, dan kun je met behulp van het GPS Positioner Smart meegeleverde IJsselmeerkaartje ook je positie op de kaart plotten. Een rudimentair Noordzeekaartje wordt ook meegeleverd. Voor Zeeland zul je aan een gescande kaart moeten komen. Ikzelf heb met een digitale camera een foto genomen en deze omgezet naar een zogenaamd gif bestand (ca. 1200 BIJ 1200 pixels werkt behoorlijk), en dit geladen en gecalibreerd volgens de aanwijzingen van GPS Positioner Smart.

De rest van het programma spreekt voor zich, en staat je toe om waypoints en routes aan te maken en te plotten, en ook om de track van je boot te plotten. Een functie die ikzelf erg handig vind is het voortdurend zichtbaar houden van de koerslijn van je schip, vanaf de huidige positie.

Tot zover deze kleine praktische handleiding. Voor Seaclear is de procedure nagenoeg te vergelijken. Naast GPS Positioner Smart en Seaclear is er ook het programma WaypointsGPS van de firma Datacharter, dat geleverd wordt met officiële gescande hydrografische kaarten. De nieuwste versie, die nu beschikbaar is, is veelbelovend omdat ook de Zeeuwse wateren worden meegeleverd en er dan ook de mogelijkheid in zit om zelf gescande kaarten op te nemen. Verder voordeel van WaypointsGPS is dat de kaarten geleverd worden met een los boeienbestand. Daardoor blijft de weergave heel overzichtelijk, ook bij inzoomen. Bovendien zijn updates van het boeien-bestand eenvoudig (gratis) te downloaden. Overigens werken de Stentec en Datacharter kaarten ook met GPS Positioner Smart (en vermoedelijk Seaclear).

Extra functies

Wanneer we naast de GPS informatie ook de informatie van andere instrumenten willen aflezen, dan moet hiervoor ook een interface beschikbaar zijn. Denk er daarbij wel aan dat NMEA eigenlijk een point-to-point protocol is, en geen voorzieningen heeft voor synchronisatie van meerdere "talkers" op één ingang. Het Seatalk Protocol van Raymarine (voorheen Raytheon) biedt dit wel, maar om dat aan te sluiten op je PC is een conversiekastje nodig (ca. 150 EUR). Zie verder de bijdrage van Neil Lawley

Heb je deze koppelingen eenmaal voor elkaar, dan bestaat bij GPS Positioner Smart de mogelijkheid om nog een aantal extra functies te benutten, waaronder het bepalen van het polair diagram van je eigen schip, en het weergeven van bezeilde koersen. GPS Positioner Smart is hier duidelijk verder uitgewerkt dan WaypointsGPS. Wel heb ik de indruk dat GPS Positioner Smart wat minder robuust is. Als je een functie niet helemaal uitvoert zoals de ontwerper van het programma verwacht, dan breekt het programma af. Opnieuw opstarten gaat meestal zonder problemen, en omdat de achterliggende database wel degelijk is, ook meestal zonder verlies van essentiële gegevens.

Een aantal progaramma's kan ook geplande routes naar de GPS sturen. Voor bezitters van Garmin is hier het programma Waypoint+ (http://www.tapr.org/~kh2z/Waypoint/) nuttig, omdat Garmin alleen met het eigen protocol route informatie kan ontvangen.

Vergelijking